نقدی بر صدا وسیما از انقلاب تا کنون

این مطالب ،نقدی عالمانه  و منصفانه بر صدا وسیماست که به درخواست جامعه اسلامی دانشگاه اصفهان و علوم پزشکی  نوشتم و در نشریه بنیان شماره پانزدهم  با عنوان -کودتای نرم-چاپ وتوزیع شد.....

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدالله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین لعنه الله علی اعدائهم اجمعین

ما در این انبار گندم می کنیم گندم گرد آمده گم می کنیم

اول ای جان دفع شر موش کن بعد از آن در جمع گندم کوش کن

یکی از قطب های فرهنگی کشور که حکم دانشگاه فرهنگی را دارد صدا و سیماست .

برنامه های متنوع فرهنگی و دینی توسط برنامه ریزان و دست اندرکاران صدا و سیما، تهیه و پحش می شود؛ اما به قول مولوی (ره) که می گوید: نتیجه دفع نکردن آفت موش در انبار گندم، از بین رفتن گندم و نیروی ذخیره گندم است؛ به دلیل وجود آفات و آسیبهای برنامه های صدا و سیما، عملاً ثمره مورد انتظار از برنامه های صدا و سیما، حاصل نمی شود.

در این مختصر سعی شده است که در عین حالی که زحمات و تلاشهای شبانه روزی مسئولین صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نادیده گرفته نشود و ضمن تقدیر و تشکر از زحمات خالصانه ایشان، نقدی عالمانه و منصفانه بر آسیب های برنامه های صدا و سیما از باب تذکر و اصلاح و به حکم امر به معروف و نهی از منکر ارائه شود و به هیچ وجه قصد توهین و یا خدای ناکرده نفی تلاش و نیت خیر زحمتکشان این عرصه را نداریم.

قبل از پرداختن به این موضوع با توجه به اینکه ریاست محترم سازمان صدا و سیما توسط مقام معظم رهبری مشخص و منصوب می شود و نمایندگانی از دولت و مجلس و قوه قضائیه و ... بر برنامه های آن نظارت دارند؛ به پاسخ این سوال مقدر می پردازیم که آیا نقد صدا و سیما صحیح است یا خیر؟

برای روشن شدن این مطلب قسمتی از بیانات مقام معظم رهبری ( حفظه الله) را در همین رابطه در دیدار با دانشجویان و نخبگان و مسئولین کشور ارائه می کنیم که فرمودند:

«.... یکی از اعتراض ها، اعتراض به صدا و سیما بود و اینکه بعضی می گویند اگر چنانچه صدا و سیما را نقد کنیم، برخلاف رهبری مطلبی گفته ایم؛ چرا؟ چون رهبری رئیس صدا و سیما را معین می کند! اگر واقعاً ملاک این باشد که آدم باید به هیچ کس اعتراض نکند؛ چون رئیس قوه قضائیه را هم رهبری انتخاب می کند، رئیس جمهور هم بعد از انتخابات ، تنفیذ رهبری دارد؛می گوید نصب کردم. پس باید به هیچ کس اعتراض نکرد. نه آقا، اولا" صدا سیما را رهبری اداره نمیکند؛ این معلوم باشد. صدا و سیما را رئیس صدا و سیما اداره می کند و رهبری هم در موارد زیادی اعتراضهایی دارد . همین اعتراض هایی که شما دارید، بعضی هایش یا خیلی هایش اعتراض های ما هم هست. احتمالاً اعتراض های دیگری هم هست که چون برای من از جوانب مختلف گزارش می آورند- با اینکه خود من ممکن است به قدر شما تماشاچی تلویزیون یا گوش دهنده رادیو نباشم- اطلاعاتم زیاد است. از وضع صدا و سیما اعتراض هایی هم می کنیم، اشکالاتی هم می کنیم، گاهی با آنها دعوا هم می کنیم. بالاخره آنها هم یک ضرورتهایی دارند و جواب می دهند؛ گاهی جوابشان درست است، گاهی هم نادرست است به هر حال اعتراض هست و انتقاد شما از صدا و سیما مطلقاً به رهبری منتقل نمی شود . شما حق دارید انتقاد کنید؛ هیچ اشکالی ندارد...» (سخنرانی در دیدار با دانشجویان 7/7/87 – سا یت پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری )

مفید و مضر بودن یک موضوع با اهمیت و حساسیت آن موضوع نسبت مستقیم دارد هر چقدر آن موضوع اهمیتش بیشتر و حساستر باشد به همان میزان نقش و اثر بیشتری را ایفا می کند .

امام راحل (ره) در مورد نقش صدا و سیما فرمودند:

«دستگاه رادیو تلویزیون چنانچه من کراراً گفته ام، یک دستگاهی است که حساسترین دستگاههای تبلیغاتی هر کشوری است که هم از طریق بصر و هم از طریق سمع از آن مرد م استفاده می کنند و آنطوری که به رادیو و تلویزیون – به تلویزیون- توجه می کنند مردم به هیچ دستگاهی آنطور توجه نمی کنند ، ... اگر این دستگاه اصلاح بشود و برنامه های آن برنامه های اصلاحی باشد، امید است که یک مملکت اصلاح بشود و اگر این دستگاه یک دستگاهی باشد که نظیر همان زمان طاغوت باشد، مردم به همان حال باقی می مانند... وظیفه مهم این است که مراقبت بشود از این دستگاه به طوری که محتوایش یک محتوای جمهوری اسلامی باشد.»

و درجای دیگر فرمودند:« بنابراین اصلاح این دستگاه ها، اصلاح جامعه است و فساد اگر در این دستگاه واقع بشود، فساد جامعه است. مسئولیت بسیار بزرگ است . مسئولیت شماها بسیار بزرگ است...» (بیانات امام در جمع شورای پنج نفری صدا و سیما و کارکنان بخش زبانهای خارجی رادیو و تلویزیون در تاریخ 29/7/58- صحیفه نور ج1- ص 11-18 انتشارات شرکت سهامی چاپخانه وزارت ارشا اسلامی تاریخ چاپ بهمن 61)

مرحوم امام (ره) در جای دیگر نگرانی خود را از نقش صدا و سیما اینطور بیان فرمودند:

« از اولی که رادیو و تلویزیون در اختیار جمهوری اسلامی واقع شد راجع به آن نگرانی داشتم، برای اینکه این سازمانی است که اگر خوب باشد مملکت ما خوب می شود و اگر فاسد باشد، ممکن است بسیار فساد ایجاد کند، از این جهت تذکراتی باید به شما بدهم. یکی اینکه این دستگاه رادیو تلویزیون که در خانه های حتی روستاها، در همه جا نفوذ دارد، اگر صددرصد اسلامی نشود، معنایش این است که اسلام در ایران پیاده نشده است. اگر بنا باشد رادیو تلویزیون در خدمت دسته ای و یا گروهی که منحرف هستند و اعواج دارند قرار داده بشود. ممکن است که سرتاسر مملکت را به فساد بکشند....»

(بیانات امام خطاب به مدیرعامل و سرپرست صدا و سیما 23/3/59 صحیفه نور ج12 ص 84 چاپ شرکت سهامی چاپخانه وزارت ارشاد اسلامی چاپ بهمن 61)

و در این رابطه بارها از زبان دکتر لاریجانی (رئیس وقت مجلس شورای اسلامی) نقل شده که شهید آیت الله مطهری (ره) فرمودند:« اگر بنا باشد مسئولیتی در نظام جمهوری اسلامی بپذیرم؛ مسئولیت اداره صدا و سیما را به عهده می گیرم»

هر چند که در جملات امام راحل(ه) به طور ضمنی وظایف صدا و سیما مشخص شده و به قول معروف «در خانه اگر کس است، یک حرف بس است» لکن وظایف کلی صدا و سیما را از دیدگاه رهبر معظم انقلاب (حفظه الله) بیان می کنیم.

*این مرکز حساس و عظیم باید با شناسایی، تولید و مدیریت پیامهای مورد نیاز مردم و جامعه، نقش رسانه ای خودا را کاملتر ایفا نماید.

*مراکز قدرت طلب اقتصادی و سیاسی دنیا، برای تولید پیامهای مورد نظر خود، جهت دادن به افکار عمومی جهان و تسخیر اذهان ملتها سرمایه گذاریهای عظیمی کرده اند که انقلاب اسلامی و ملت ایران جزو اهداف اصلی آنان به شمار می روند و مقابله با این هجوم خبری رسانه ای، وظایف بسیار سنگینی را بر دوش صدا و سیما می گذارد.

*فرهنگ عدالت طلبی باید به طور کامل در جامعه رواج یابد تا مردم آن را در همه ابعاد زندگی خود احساس و رعایت کنند وبه گونه ای نشود که افرادی که از طریق تخلف از قانون وبی عدالتی میلیاردها تومان ثروت نامشروع جمع کرده اند از مردم و کشور طلبکار شوند.

*صدا و سیما همچنین باید حاکمیت مراکز سرمایه داری صهیونیستی بر رسانه های گروهی جهان را برای مردم تبیین و ابعاد مختلف دیکتاتوری پنهان پول و شهوت را که بر جهان حکمفرمایی می کند، به شیوه های مناسب و هنرمندانه برای افکار عمومی بازگو کند.

*صدا و سیما باید برخورد با عوامل داخلی و خارجی ایجاد ناامنی، استقرار عدالت، لزوم تربیت معنوی جامعه و تلاش برای رفاه و آبادی و پیشرفت علمی را به عنوان مطالبات حقیقی مردم از حکومت، مطرح کند تا مردم بدانند حکومت در برابر آنها چه وظایفی دارد.

*ایجاد حساسیت در مورد تلاشی دشمنان برای به وجود آوردن هرج و مرج در کشور، حفظ هویت دینی و انقلابی ، افشای تهدیدات دشمنان، تقویت روحیه مسئولیت شناسی، مشخص کردن دشمن اصلی و نفی دشمنان موهوم، توسعه تفاهم اجتماعی ، ایجاد امنیت روحی در مردم و امیدوار کردن جامعه نسبت به آینده از دیگر پیام های مورد نیاز افکار عمومی است که صدا و سیما باید به این نیازهای جامعه پاسخ دهد.( روزنامه جمهوری اسلامی 16/1/1381)

از ویژگی های نقد عالمانه و منصفانه بیان نقاط مثبت و قوت در کنار نقاط منفی و ضعف است. بر این اساس نقاط قوت این سازمان را از دیدگاه کلی بیان کرده و از این جهت به همه تلاشگران این سازمان خدا قوت و خسته نباشید عرض می کنیم.

*اطلاع رسانی دقیق، شفاف و صادقانه از اخبار روز دنیا و اخبار علمی فرهنگی هنری اجتماعی و سیاسی و ...

*کیفیت مناسب برنامه ها از جهت صوت و تصویر در اغلب مناطق کشور

*کمیت مناسب شبکه ها و تنوع شبکه ها با موضوعات مختلف

*برنامه های متنوع علمی، فرهنگی، اجتماعی، دینی و ...

*حمایت از مواضع سیاسی نظام و نقش آفرینی مناسب در مواقع حساس داخلی و خارجی به خصوص نقش آفرینی در ایام انتخابات و تشویق مردم به حضور همه جانبه در صحنه. *ارتباط با کشورهای مختلف در جهت تبادل محصولات فرهنگی و در نتیجه ارتباطات مثبت سیاسی و اجتماعی مثل ارتباط با کشورهایی مانند بولیوی، آفریقای جنوبی، هند، کره ، ترکیه ، سوریه ، لبنان، تاجیکستان و ...

*بروز بودن در تجهیزات رسانه ای روز دنیا در استفاده از برنامه ها

*اعتلای کیفیت دسترسی گیرنده های شبکه های تلویزیونی و رادیویی

و ...

در کل چه از جهت سخت افزار و چه نرم افزاری، واقعاٌ صدا و سیمای جمهوری اسلامی حرکت رو به رشدی بعد از انقلاب داشته است. هر چند بعضی موارد فوق الذکر با انتقاداتی همراه است؛ اما این امتیازات را نمی شود از این سازمان نفی کرد.